TORTUL KAYAÇLARIN ÖZELLİKLERİ

TORTUL KAYAÇLARIN  ÖZELLİKLERİÞ    Kristalli bir yapıya sahip değildirler. Þ    Tabakalıdırlar. Þ    Fosil bulundururlar.a. Kırıntılı Tortul KayaçlarDış kuvvetlerin etkisiyle parçalanan diğer  kayaçların oluşan kırıntıların  bir arayagelerek çimentolaşması  sonucunda kırıntılı tortul kayaçlar oluşmaktadır. Tortullar arasına giren çimento ise kil ya da kalker dir.Kil parçacıklarının taşlaşmasıyla kil taşı, kum taneciklerinin taşlaşmasıyla kumtaşı,çakılların taşlaşması ile de konglomera oluşmaktadır. 

  
            KİL TAŞI                                      KUM TAŞIb. Organik Tortul Kayaçlar

Organik tortul kayaçlar, bitki ve hayvan kalıntılarının tabakalar halinde birikmesiyle oluşmaktadır. Bunların en bilinen örnekleri taş kömürü, linyit, tebeşir ve mercanlar dır.   Bitki artıkları  bir araya gelerek  kömürleri oluşturmaktadır. Kömürlerden antrasit en eski olanıdır. Paleozoyik sonlarında taş kömürü, Tersiyerde linyit, Kuvaternerde ise turba oluşmuştur.

             
   Kömür                    mercan             tebeşir    
Mercanlar su sıcaklığının 20°C nin üzerinde olan sığ ve berrak denizlerde yaşayan canlıların  iskeletlerinin birikmesiyle oluşmaktadır. Tebeşir ise  mikroskobik deniz  hayvanlarının  kalker kabuk ve iskeletlerinden meydana gelmiş dayanıksız, bir kayaçtır. Gerek kimyasal gerekse mekanik aşınım  sonucu kolaylıkla parçalanır.  Üzerinde karstik yer şekilleri gelişebilir.  c. Kimyasal Tortul KayaçlarSuyun içinde erimiş halde bulunan maddelerin çökelmesiyle oluşmaktadır. Kireç taşı, göllerde, denizlerde ve  yeraltı  sularında yaygın olarak  bulunan  kirecin  çökelmesiyle oluşmaktadır. Kimyasal kayaçlar  Kireçtaşı (kalker), traverten, kayatuzu, jips (alçı taşı) ve dolomit örnek verilebilir.

    
          KALKER                      TRAVERTEN            JİPS(Alçı Taşı)Kimyasal tortul kayaçlar su ile temasa geçince kolayca çözünmektedir. Bundan dolayı  nemli ve sıcak iklim koşulları  altında kimyasal tortul kayaçların bulunduğu sahalarda lapya, dolin, uvala, obruk ve polye gibi karstik şekiller oluşmaktadır. Karstik şekiller özellikle saf ve kalın kireç taşları  üzerinde daha iyi  gelişme göstermektedir. Jips, anhidrit ve kaya tuzları  üzerinde oluşan karstik şekiller  ise kolayca  tahrip olmaktadır.Tortul Kayaçların Kullanımı

Kumtaşı  ve kireç taşını  yüzyıllardır  inşaat malzemesi olarak  kullanılmaktadır.Gerçekten de birçok  tarihi yapıda yaygın olarak bu kayaçlara rastlanılmaktadır.Ayrıca kireç taşı ve kil taşı çimento, jips ise alçı yapımı için sanayide kullanılmaktadır. Kömür ise ısınma amaçlı kullanılmaktadır.