BEZLER, BEZLERİN ÖZELLİKLERİ, BEZ ÇEŞİTLERİ (FEN VE TEKNOLOJİ DERSİ KONU ANLATIM)

BEZLER, BEZLERİN ÖZELLİKLERİ, BEZ ÇEŞİTLERİ (FEN VE TEKNOLOJİ DERSİ KONU ANLATIM)

Hipofiz Bezi

Beynin taban kısmında bulunan nohut büyüklüğünde bir bezdir

A- Büyüme hormonu

B-Tiroit uyarıcı hormon

C- Adrenal hormon  (böbrek üstü)

D- Metabolizmayı düzenleyen 5 çeşit hormon.

Kemiklerin ve genel olarak vücudun büyümesini kontrol eder.

Tiroit bezinin çalışmasını kontrol eder. Böbrek üstü bezinin çalışmasını uyarır. Su metabolizmasını, kan basıncını ve düz kas faaliyetlerini kontrol eder, iyon dengesini sağlar. Dişilerde süt üretilmesini sağlayan hormon üretir. Üreme hücrelerinin oluşmasını sağlayan hormon üretir. 

  

  Büyüme Hormonu, çocukluk çağında az salgılanırsa cücelik, çok salgılanırsa devlik olur. Ergenlik çağından sonra çok salgılanırsa akromegali denilen el, ayak ve yüz kemiklerinde oransız büyüme olur.

Epifiz Bezi

       

Beyin yarım küreleri arasında 

Melatonin hormonu

Eşey organlarının ergenlik döneminden önce gelişmesini engeller.

Tiroit Bezi

İki loplu olup, boyunda, gırtlağın altında soluk borusunun iki yanındadır.

A- Tiroksin

B- Kalsitonin

Hormonlarını salgılar

A-Tiroksin, büyüme ve gelişmede etkilidir. Vücut metabolizmasını düzenler; gelişme döneminde az salgılanırsa cücelik ve zekâ geriliğine neden olur. Yetişkin insanlarda az salgılandığında metabolizma hızı yavaşlar, vücut ısısı düşer, saçlar dökülür. Fazla salgılanırsa, metabolizma hızı artar, sinirlilik, çarpıntı, ortaya çıkar. Tiroksin, iyot eksikliğinden dolayı az salgılanırsa, bez, normalden fazla çalışarak büyür. Bu hastalığa guatr denir.

B- Kalsitonin, vücudun kalsiyum, fosfor dengesini ayarlar. Kandaki kalsiyum kemiklere geçtikten sonra, Kalsitonin sayesinde kemikler sertleşir.

Paratiroit Bezi

       

Tiroit bezinin arkasında

Parathormon

Kalsiyumun kemiklerden kana geçmesini sağlar. Az salgılanırsa tetani hastalığı oluşur. Fazla salgılanırsa kemikler yumuşar.

Böbrek Üstü Bezleri

       

Böbreklerin üst kısmı

Kabuk bölgesi:

  A- Kortizol

  B- Aldesteron

Öz bölgesi:

  Adrenalin

Kortizol: Kan şekerini artırır. Protein, yağları glikoza dönüştürür.

Aldesteron: Vücutta su ve iyon dengesini düzenler.

Adrenalin: Heyecan, korku anında kana karışır. Kalbin çalışma hızı ve kan basıncı, solunum hızı artar. Kas ve karaciğerde glikojen yıkımı ve oksijen tüketimi hızlanır.

Pankreas (karma bez)

Midenin alt kısmında bulunur

A- İnsülin Hormonu

B- Glukagon Hormonu (Bu iki hormon birlikte çalışır.)

İnsülin: Kandaki şekerin (glikoz) fazlasının karaciğerde(glikojen olarak) depolanmasını sağlar.(Kan şekerini düşürür.)

İnsülin az salgılanırsa kanda şeker miktarı artar.(Şeker hastalığı)

Glukagon:Kas ve karaciğerdeki glikojenin, gerektiğinde (bilgi yelpazesi.net) kana geçmesini sağlar. (Kan şekerini yükseltir.)

Eşey Bezi

       

Kadınlarda

Yumurtalık

Erkeklerde

Testis           

Östrojen,Progesteron

Testesteron Östrojen: Dişilik özelliklerinin( ince ses, göğüslerin büyümesi vb.) ve üreme organının gelişmesini sağlar. Progesteron gebeliğe hazırlar.

Testesteron: Erkeklik özelliklerinin (sakal, bıyık çıkması, ses kalınlaşması vb.)gelişmesi ile sperm üretimini sağlar.

Timüs Bezi

Göğüs kemiğinin arasında

Embriyoda antikor faaliyetleri ile ilgili görevi vardır.